گزیده ای از موسیقی نواحی ایران
گردآوری و متن: حسین حمیدی
هشت منطقهى موسیقى نواحى ایران
در این گردآورى، هشت منطقهى جغرافیایى زیر مورد توجه من بودهاند و از هریک از این مناطق چند نوع موسیقى را که فرم و محتواى ویژهاى داشتهاند انتخاب کردهام:
۱. منطقهى موسیقى آذربایجان
۲ . منطقهى موسیقى مازندران و ترکمن
۳. منطقهى موسیقى خراسان
۴. منطقهى موسیقى سیستان و بلوچستان
۵. منطقهى موسیقى لرستان، بختیارى و فارس
۶. منطقهى موسیقى سواحل جنوب ایران
۷. منطقهى موسیقى کردستان
۸. منطقهى موسیقى گیلان و تالش
در هریک از این مناطق، موسیقى به صورت آوازى و سازى در مراسم مختلف اجرا مىشود و بیشتر نغمهها، ترانهها و یا رقصها پدیدآورندهى شناخته شدهاى ندارند. شعر ترانهها بیشتر در وصف قهرمانان محلى، دلدادگان شوریده و زندگى روستایى است. یکى از ویژگىهاى مشترک موسیقىهاى نواحى ایران، حضور عاشیقها و بخشىها در این موسیقى است. این هنرمندان که به جرئت مىتوان آنها را استادان مسلّم موسیقى نواحى دانست، حس و گوش موسیقایى قوى دارند و بهطور بداهه و در مناسبتهاى خاص، شعر مىگویند، آهنگ مىسازند و با صدا و ساز خود این ترانهها را مىخوانند و مىنوازند. موسیقى نواحى ایران اصولاً جنبهى کاربردى دارد و آن را نمىتوان در سالن کنسرت اجرا کرد. مثلاً عروسى یکى از موارد مهم کاربرد این موسیقى در مناطق مختلف ایران است. موارد دیگرى نیز مانند مراسم کُشتى، مراسم عزادارى، کارهاى کشاورزى و دامدارى و...، لالایى، مراسم درمان بیمار (مراسم نوبان و زار)، مراسم ذکر دراویش و مراسم رقص دستهجمعى از مهمترین انواع موسیقى کاربردى محسوب مىشوند. ...
حسین حمیدی