دوتار و آواز: روشن گل افروز
متن: آمنه یوسف زاده
جنبهى موسیقایى رپرتوار بخشىها
موسیقى بخشىهاى شمال خراسان در درجهى نخست موسیقى آوازى است. رامشگر آوازش را با دوتار همراه مىکند. این ساز عزیزترین یار بخشى است. دوتارى که روشن مىنوازد از پدربزرگش به ارث رسیده و سراسر دستهى آن با صدف تزئین شده است و در آن براى گوشىها و حلقههاى پردهها از نقره استفاده کردهاند. برخلاف موسیقى کلاسیک ایرانى که تکصدایى است، موسیقى بخشىها با استفاده از دو سیم زیر و بم دوتار به نوعى موسیقى چندصدایى است و این ویژگى آن را به موسیقى ترکمنها نزدیک مىکند. این موسیقى براساس یک نظام مُدال (Modal System) استوار شده است که مجموعهاى است از موتیوهاى ملودیک. این موتیوها براساس نظمى کنار هم قرار مىگیرند و چارچوبى کلى پدید مىآورند که بخشىها به آن مقام یا آهنگ مىگویند. هر مقام معمولاً عنوانى دارد و در واقع الگویى است براى بداههخوانىها و گوناگونىهاى لحن آواز بخشى. این الگو را در اصطلاح موسیقى ملودىتیپ (Melody Type) مىگویند. به گفتهى روشن گلافروز هر مقامى با روحیهى یکى از قهرمانان داستان هماهنگى دارد. ...